اگر مجبور به ادامه مصرف داروی ضد التهاب هستید ممکن است نیاز به مصرف بلند مدت داروی آنتی اسید باشد.

دستگاه گوارش و هضم مواد غذایی

مواد غذایی با عبور از ( مری ) به معده وارد می شود اسید در معده به هضم غذا کمک می کند و غذا  پس از مخلوط شدن در معده، از دوازدهه ( اولین قسمت روده کوچک ) عبور می کند در دوازدهه و بقیه روده کوچک، مواد غذایی با آنزیم ها ( مواد شیمیایی ) مانند آنزیم های که از پانکراس و از سلول های پوشش روده آمده مخلوط می شود آنزیمها سبب هضم مواد غذایی می شود تا مواد غذایی جذب بدن شود التهاب معده ناشی از اسید معده است التهاب ممکن است با جریان اسید به همراه غذا به اثنی عشر و یا پایین مری ( ریفلاکس )  وارد شده و سبب زخم شود. پوشش روده آسیب دیده و سبب زخم می شود اگر شما بتوانید داخل روده را ببینید زخم با ( دهانه کوچک قرمز رنگ بر روی پوشش داخل روده ) دیده می شود اثنی عشر از مکان های شایع برای زخم است

علت زخم دوازدهه چیست؟

معده به طور معمول برای کمک به هضم غذا و از بین بردن باکتری اسید تولید می کند این اسید خورنده است یک سد مخاطی طبیعی، توسط پوشش داخل معده و اثنی عشر تولید می شود که مانع از آسیب توسط اسید می شود به طور معمول بین میزان اسید و سد مخاطی دفاعی تعادل وجود دارد ممکن است در صورت تغییر در این تعادل زخم تشکیل شود و اجازه دهد که اسید به لایه پوشاننده معده و یا اثنی عشر آسیب برساند.

علل تغییر در تعادل اسید و سد مخاطی دفاعی

1 - عفونت با هلیکوباکترپیلوری که عامل 19 تا از 20 مورد زخم دوازدهه است اگر تحت درمان قرار گیرد این عفونت معمولا برای بقیه عمر خود باقی می ماند و در بسیاری از مردم مشکلی ایجاد نمی کند و تعدادی از این باکتری ها در پوشش داخلی معده و اثنی عشر زندگی می کنند با این حال، در برخی از افراد این باکتری منجر به التهاب در آستر مخاط معده یا اثنی عشر شده و باعث می شود که مانع دفاعی مخاط مختل شود (در برخی از موارد سبب افزایش مقدار اسید شده ) و اجازه می دهد تا اسید باعث التهاب و زخم شود.

2 - داروهای ضد التهاب مانند ( آسپرین )

داروهای ضد التهاب که داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS ) نامیده می شود. انواع و مارک های مختلف دارد. به عنوان مثال ( آسپرین، ایبوپروفن، دیکلوفناک، و غیره ) بسیاری از مردم یک داروی ضد التهابی برای ورم مفاصل، درد عضلانی و غیره استفاده می کنند آسپرین نیز توسط بسیاری از مردم استفاده می شود این داروها گاهی اوقات سد مخاطی دئودنوم را تحت تاثیر قرارداده و اجازه می دهد اسید سبب زخم دوازده شود داروهای ضد التهاب سبب ( 1 مورد از 20 زخم دوازدهه ) می شود.

3 - علل نادر مانند ( سندرم زولینجرالیسون ( اسید خیلی بیشتر از حد معمولی است که توسط معده ساخته می شود) عوامل دیگری از قبیل سیگار، تنباکو، کافئین، الکل، ژنتیک، استرس های ( عاطفی و فیزیکی ) و ناتوانی معده در برابر مایعات قدرتمند گوارشی ( اسید هیدروکلریک و پپسین ) منجر به زخم می شوند.

نشانه های زخم اثنی عشر چیست؟

علامت شایع درد و سوزش در قسمت بالای شکم درست در زیر جناغ است. این حالت معمولا می آید و می رود و ممکن است بیشتر قبل از غذا و یا زمانی که شما گرسنه اید رخ دهد و ممکن است با غذا خوردن و یا قرص های آنتی اسید کاهش یابد درد ممکن است شما را از خواب بیدار کند سایر علائم مانند ( نفخ شکم، اغ زدن و احساس بیماری ممکن است رخ دهد شما ممکن است بعد از غذا احساس پری شکم داشته باشید و گاهی اوقات مواد غذایی باعث می شود که درد بدتر است.

عوارض جدی زخم اثنی عشر

خونریزی زخم - این می تواند از یک قطره خونریزی تا تهدید کننده حیات باشد.

سوراخ شدن - زخم سبب سوراخ در دیواره دئودنوم شده و پس از آن غذا و اسید داخل دوازدهه به داخل حفره شکمی نشت می کند که معمولا باعث درد شدید و یک اورژانس پزشکی است.

چه آزمایشاتی باید انجام شود؟

آندوسکوپی آزمونی است که می تواند زخم دوازدهه را تایید کند در این آزمایش پزشک با عبوردادن لوله نازک داخل معده و اثنی عشر و با تلسکوپ انعطاف پذیر در پایین مری می توانند التهاب و زخم ها را ببیند. برای تشخیص باکتری هلیکوباکترپیلوری روی نمونه ( خون، مدفوع، تنفس و یا یک نمونه بیوپسی گرفته شده در آندوسکوپی ) آزمایش انجام می شود و میکروب هلیکوباکترپیلوری تشخیص داده می شود.

درمان زخم اثنی عشر چیست؟

داروهای آنتی اسید

یک دوره 4 - 8 هفته ای از دارو است که تا حد زیادی باعث کاهش میزان اسید معده می شود داروهای شایع مانند مهار کننده های پمپ پروتون (PPI) می باشد این ها یک (گروه) از داروها هستند که در سلولهای پوشاننده معده، سبب کاهش تولید اسید می شوند و عبارتند از ( اسموپرازول، لانزوپرازول، امپرازول، پنتوپرازول و رابپرازول ) می باشد.

گاهی اوقات دسته دیگری از داروها به نام مسدود کننده H2 استفاده می شود آنها همچنین آنتاگونیست های گیرنده H2 هیستامین نامیده می شود اما معمولا به نام مسدود کننده H2 نامیده می شود. مسدود کننده های H2 به راه های مختلف بر روی سلولهای پوشاننده معده سبب کاهش تولید اسید می شود و عبارتند از ( سایمتیدین، فاموتیدین، نیزاتیدین و رانیتیدین ) می باشد و میزان اسید را تا حد زیادی کاهش می دهد زخم معمولا بهبود می یابد.

تقریبا تمام زخم اثنی عشر به علت عفونت با H - پیلوری ایجاد می شود. بنابراین، یک بخش اصلی از درمان پاک کردن عفونت است. اگر این عفونت پاک نشود زخم به احتمال زیاد بازگشت می کند برای درمان دو آنتی بیوتیک مورد نیاز است. علاوه بر آن شما نیاز به یک داروی آنتی اسید برای کاهش اسید معده دارید. این آنتی اسید اجازه می دهد که آنتی بیوتیک ها به خوبی کار کنند. شما نیاز به درمان ترکیبی ( گاهی اوقات درمان سه گانه) به مدت یک هفته دارید.

اگر H - پیلوری پاک شود احتمال عود زخم دوازدهه تا حد زیادی کاهش می یابد. حداقل چهار هفته پس از دوره درمان ترکیبی، یک تست اطمینان از این که H - پیلوری درمان شده توصیه می شود در اغلب موارد آزمون منفی به معنی برطرف شدن عفونت است اگر آزمون مثبت بود یک دوره تکرار درمان ترکیبی با مجموعه ای متفاوت از آنتی بیوتیک ها ممکن است توصیه شود.  برخی از پزشکان می گویند که برای افراد مبتلا به زخم دوازدهه اگر نشانه ها برطرف شده باشد آزمون تایید لازم نیست اگر زخم شما در اثر  یک داروی ضد التهابی ایجاد شده است در صورت امکان شما باید داروهای ضد التهابی را متوقف کنید. این سبب می شود تا زخم التیام پیدا کند. همچنین داروی آنتی اسید برای چند هفته مصرف شود تا زخم التیام پیدا کند.

در بسیاری از موارد داروی ضد التهاب برای کاهش علائم آرتریت یا مصرف آسپرین برای محافظت از لخته شدن خون مورد نیاز است در این شرایط یک گزینه این است که هر روز یک داروی آنتی اسید به طور نامحدود مصرف شود این مسئله موجب کاهش میزان اسید ساخته شده توسط معده شده و تا حد زیادی احتمال عود زخم را کاهش می دهد.

عمل جراحی برای زخم اثنی عشر

در گذشته قبل از آنکه علت اکثر زخم دوازدهه ( H - پیلوری ) کشف شود معمولا از جراحی برای درمان زخم دوازدهه استفاده می شد ولی در حال حاضر فقط اگر عوارض زخم اثنی عشر سبب خونریزی شدید یا سوراخ شدن دوازدهه شود از جراحی استفاده می شود.

توجه : اگر شما دارای نشانه های جدی مانند ( درد شدید شکم ، مدفوع خونی، سیاه، سفید و قیری یا استفراغ خونی، سیاه و سفید ) دارید  باید از مراقبت های اورژانس پزشکی کمک بگیرید.

تغذیه لازم برای مبتلایان به زخم های گوارشی

1) به جاي 3 وعده غذايي، 5 تا 6 وعده غذاي سبک بخوريد. اين مسئله بسيار مهم است که شما از پرخوري پرهيز کنيد. کم خوردن باعث راحتي معده مي شود.

2) شام خود را با مقدار زيادي فيبر ميل کنيد، يعني از مقدار زيادي ميوه جات و سبزيجات استفاده کنيد.

3) قبل و بعد از وعده غذايي، کمي استراحت کنيد. بايد موقع غذا خوردن هيچ گونه اضطراب و ناراحتي نداشته باشيد.

4) آهسته غذا بخوريد و خوب بجويد.

5) 3 ساعت قبل از خوابيدن، از خوردن غذا خودداري کنيد.

6) چربي غذا بايد کم باشد.

7) از خوردن سرخ کردني ها ، جداً پرهيز کنيد.

8) غذاهاي تند را مصرف نکنيد.

9) نمک مصرف نکنيد. استفاده زياد از نمک در غذا، نه تنها باعث افزايش فشار خون مي گردد، بلکه باعث به وجود آمدن باکتري هليکوباکتر در معده مي گردد. نمک همچنين باعث سرطان معده مي گردد.

10) از مصرف کردن غذاهاي زير خودداري کنيد: قهوه ، چاي، نوشابه هاي گازدار ، مرکبات، محصولاتي که از گوجه فرنگي توليد مي شوند و شکلات.

11) سيگار نکشيد.
غذاهاي خوب براي بيماران داراي زخم پپتيک

گروه نان و غلات: نان گندم ، برنج ، جو، ماکاروني، بيسکويت کم چرب

گروه سبزيجات: سبزيجات تازه، يخ زده و کنسرو شده

گروه ميوه ها: ميوه هاي تازه، يخ زده، کنسرو شده و آب ميوه در صورت تحمل

گروه شير و لبنيات: شير و لبنيات بدون چربي يا کم چرب

گروه گوشت ها: گوشت گاو بدون چربي، گوسفند، مرغ بدون پوست، ماهي تازه و يخ زده، تخم مرغ ، کره بادام زميني کم چرب، لوبيا و نخود

چربي ها: مايونز بدون چربي و يا کم چرب، سس سالاد بدون چربي و يا کم چرب، مارگارين

شيريني ها: شکر، عسل، مربا، شربت، ژلاتين و آبنبات سفت (بدون شير و يا ِکِرم)
غذاهاي بد براي بيماران داراي زخم پپتيک

گروه نان و غلات: نان و غلات تهيه شده از چربي زياد ( نظير نان هاي فرانسوي کراوسان و بيسکويت) و نان هايي که در آنها آجيل، دانه ها و يا ميوه خشک وجود دارد.

گروه سبزيجات: سبزيجات خام ،ذرت ، بروکلي ، کلم ، شلغم ، گوجه فرنگي و محصولاتي که از گوجه فرنگي ساخته مي شوند.

گروه ميوه ها: ليمو، گريپ فروت ، پرتقال ، آناناس ، نارنگي ، آب ميوه مرکبات، انجير، آلبالو و گيلاس

گروه شير و لبنيات: تمام شيرها و لبنيات پرچرب، شکلات شيري، خامه و پنيرهاي با طعم تند

گروه گوشت ها: تمام گوشت هاي گاو، مرغ و ماهي هاي پرچرب، سوسيس، گوشت هاي يخ زده، لوبيا و نخود خشک شده و تهيه شده در روغن زياد، کره بادام زميني چرب، آجيل و دانه ها مانند تخمه آفتاب گردان

چربي ها: سس هاي خامه هاي و سس هاي ساخته شده با چربي زياد، چيپس ، سيب زميني سرخ شده، پاپ کورن، کيک، پاي، دونات، نارگيل

ساير مواد غذايي : شکلات، آبنبات هاي کرمي (ساخته شده از سرشير)، نوشابه ، چاي ، قهوه، فلفل ، سير، سس هاي تند (نظير، سس چيلي) و نيکوتين

تمامي بيماري ها ناشي از وجود استرس و تغذيه بد و بي تحرکي مي باشد، پس بياييد از همين حالا با بيماري ها مبارزه کنيم. سعي کنيد شاد باشيد و بخنديد تا زندگي به شما بخندد.